Τετάρτη 22 Μαρτίου 2017

Εαρινή ισημερία και θρησκευτικό συναίσθημα

arpagi-persefonis
Ανέκαθεν, οι άνθρωποι, σ' όλες τις θρησκείες του κόσμου, από την προϊστορική περίοδο μέχρι και τις μέρες μας, ανέπτυσσαν τα θρησκευτικά τους αισθήματα για την κίνηση του ήλιου και των πλανητών καθώς και για την εναλλαγή των εποχών, που σχετίζεται άμεσα με το σημαντικότατο θέμα της τροφής και της ανάπτυξης της βλάστησης της γης.  Κάποια από τα πιο έντονα θρησκευτικά τους αισθήματα συνδέονταν και συνδέονται με το φαινόμενο της εαρινής ισημερίας.
Ένα φαινόμενο, που παρατηρείται στις 21 Μάρτη κι αποτελούσε πάντα μια ευκαιρία για γιορτή.  Μια γιορτή για την άνοιξη και για την βλάστηση.  Μια γιορτή για την εποχή του φωτός, την εποχή που η μέρα κατακτά την νυχτιά, το φως την σκοτεινιά κι ο ήλιος ζωντανεύει κι αναζωογονεί την πλάση.
Την περίοδο αυτή του χρόνου, οι άνθρωποι ανέκαθεν γιόρταζαν τον ερχομό της εποχής της άνθησης, της εποχής της αναγέννησης της φύσης, της αναγέννησης της ίδιας της ζωής από την νέκρωση του φθινοπώρου και τον βαρύ λήθαργο του χειμώνα.  Γιόρταζαν και τιμούσαν την χαρά, την ζωντάνια, την ενέργεια της φύσης που δυναμικά ξυπνά κι ανασταίνεται.
Η 21η Μάρτη είναι μια ιδιαίτερη, μια πολύ ιδιαίτερη μέρα.  Από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, όλοι οι λαοί του κόσμου έδιναν και δίνουν μεγάλη σημασία στη μέρα αυτή και της απέδωσαν πολλά νοήματα και σημασίες.
Είναι η μέρα που το φως πάλεψε με το σκοτάδι και ήλθαν σε ισορροπία, είναι η μέρα που ο ήλιος γυρνά την τροχιά του προς το βόρειο ημισφαίριο της γης και μας χαρίζει ζωντάνια κι ενέργεια, την υπόσχεση της θέρμης και της δύναμής του.  Είναι η μέρα που ο ήλιος εισέρχεται στο ζώδιο του Κριού, το πρώτο ζώδιο του δυτικού ωροσκοπίου, στο ζώδιο της δυναμικής δημιουργικής διάθεσης και της ταχύτητας.
Για την αρχαία Ελλάδα, η μέρα ή έστω οι μέρες αυτές του Μάρτη συνδέονταν με τον περίφημο μύθο της Δήμητρας και της Περσεφόνης.  Είναι η εποχή που η Κόρη εγκαταλείπει τα σκοτάδια του Αδη κι ανέρχεται στη γη, είναι η εποχή που συναντά τη Μητέρα Θεά κι εκείνη χαρίζει ενέργεια και ζωντάνια στην πλάση, βλασταίνει το έδαφος, γεμίζει με άνθη τα κλαδιά, με λουλούδια τους αγρούς, βάφει με χρώματα όλη τη γη, για να χαίρεται κι η φύση ολόκληρη με την δική της χαρά.
Συμβολικό το νόημα του μύθου αυτού.  Μέσα απ' τη σχέση της μάνας με την κόρη, μέσα απ' την σύνδεση και τον συναισθηματικό τους δεσμό γεννάται κι αναγεννάται η πλάση.  Μέσα από έναν τόσο ισχυρό ανθρώπινο δεσμό, μέσα από την χαρά της επανασύνδεσής τους ζωντανεύει ξανά όλη η γη.  Η δύναμη των αισθημάτων και της αγάπης, η δύναμη της ανθρώπινης ευτυχίας!
Στην αρχαία Ελλάδα, τον μήνα αυτό, τελείτο μια μεγάλη γιορτή, τα γνωστά Ελευσίνια Μυστήρια και πιο συγκεκριμένα, την εποχή αυτή, τα Μικρά Ελευσίνια Μυστήρια.  Όλες και όλοι οι μύστες κατευθύνονταν προς την Ελευσίνα για να τιμήσουν τις δύο Θεές και να μυηθούν στα μυστήρια της ζωής, του θανάτου και της αναγέννησης.  

Σύμφωνα με την ηλεκτρονική εγκυκλοπαίδεια Βικιπαίδεια, «Τα Μικρά Ελευσίνια αποτελούσαν "προετοιμασία" για τα Μεγάλα Μυστήρια. Πραγματοποιούνταν κατά το μήνα Ανθεστηριώνα και ήταν προς τιμήν της Περσεφόνης. Ο νεοπλατωνιστής Thomas Taylor, στο βιβλίο του "Ελευσίνια και Βακχικά Mυστήρια", αναφέρει πως "τα Κατώτερα Μυστήρια δημιουργήθηκαν για να σημάνουν με αποκρυφιστικό τρόπο την κατάσταση της μη εξαγνισμένης ψυχής που έχει ενδυθεί το γήινο σώμα της και έχει περιβληθεί την υλική φύση."  Ενώ αρχικά απαγορευόταν η συμμετοχή στους μη Αθηναίους, αργότερα αναφέρεται από τον Ηρόδοτο πως όλοι οι Έλληνες μπορούσαν να λάβουν μέρος στη μύηση, ενώ αλλού αναφέρεται ότι απαγορευόταν στους εγκληματίες, τους βαρβάρους, τους μάγους και τους άθεους.  Οι μύσται, όπως λέγονταν, γίνονταν δεκτοί στα Μεγάλα Μυστήρια τουλάχιστον ένα χρόνο μετά την αρχική τους μύηση. Οι τελετές του πρώτου σταδίου μύησης περιλάμβαναν τη θυσία ενός χοίρου στο λιμένα του Κανθάρου, θυσία κοινή με τα Θεσμοφόρια, πάλι προς τιμήν της Δήμητρας, και τον εξαγνισμό από έναν ιερέα με το όνομα Υδρανός. Οι μύστες έπρεπε επίσης να πάρουν όρκο εχεμύθειας από το μυσταγωγό. Δέχονταν κάποια διδασκαλία, που τους επέτρεπε αργότερα να αντιληφθούν τα μυστήρια στα Μεγάλα Ελευσίνια.
Όμως, από κείνη την εποχή μέχρι σήμερα, πολλά άλλαξαν κι ανατράπηκαν.  Τέτοιου είδους θρησκευτικές τελετές δεν πραγματοποιούνται πια επίσημα και οι περισσότεροι άνθρωποι δεν  γιορτάζουν με θρησκευτική κατάνυξη και λαμπρότητα τον ερχομό της άνοιξης.
Πάρα ταύτα, η 21η Μάρτη διατηρεί μια ιδιαίτερη σημασία για κάποιους λαούς της γης, από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα.  Οι αρχαίοι Έλληνες γιόρταζαν αυτή την μέρα την αρχή του χρόνου, όπως και λαοί της νοτιανατολικής Ασίας και της Aπω Ανατολής.  Οι Κούρδοι, γιορτάζουν τη μέρα αυτή την Πρωτοχρονιά τους.  Επίσης, την Πρωτοχρονιά τους γιορτάζουν κι οι πιστοί μιας σύγχρονης περσικής θρησκείας, της Κοινότητας Μπαχάι.  Μάλιστα, οι σχετικοί εορτασμοί τους πραγματοποιούνται τη νύχτα της 20ης προς την 21η Μαρτίου κι αυτό γιατί οι λαοί αυτοί πιστεύουν ότι η μέρα αλλάζει το ξημέρωμα κι όχι τα μεσάνυχτα.  Η μέρα γι' αυτούς τους λαούς αλλάζει με την ανατολή του ήλιου, κάτι το οποίο πίστευαν και οι Μάγια.  Οι Ιάπωνες, επίσης, γιορτάζουν την αρχή του χρόνου με την Εαρινή Ισημερία.  Έτσι, λοιπόν, η πρώτη μέρα της άνοιξης είναι γι' αυτούς και η πρώτη μέρα του χρόνου.
Αλλά και για την χριστιανική θρησκεία, οι μέρες αυτές έχουν μια ιδιαίτερη σημασία.  Την 25η Μαρτίου, γιορτάζουμε τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου, την αναγγελία της γέννησης του Ιησού Χριστού.  Συμβολική κι αυτή η γιορτή, σχετιζόμενη κι αυτή με μια γέννηση.
Ο δυτικός κόσμος έχει αφιερωμένη την 21η Μάρτη σε μια δημιουργική δραστηριότητα του πνεύματος, στην ποίηση.  Κι έχει κι αυτό τη μεγάλη συμβολική του σημασία.  Όπως η φύση αναγεννάται κι ανθίζει, έτσι και το πνεύμα γεννά και δημιουργεί, η ανθρώπινη φαντασία ξυπνά και το συναίσθημα βρίσκει την έκφρασή του.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, η 21η Μαρτίου έχει οριστεί ως παγκόσμια μέρα της δασοπονίας, του κλάδου εκείνου της δασολογίας που ασχολείται με την περιποίηση και την εκμετάλλευση των δασών.  Επίσης, έχει οριστεί από τον ΟΗΕ ως διεθνής ημέρα κατά των ρατσιστικών διακρίσεων, προωθώντας έτσι την ανεκτικότητα και την εξάλειψη των διακρίσεων στον πλανήτη μας.
Κλείνοντας, θα ήθελα να τονίσω την ιδιαίτερη σημασία της γιορτής αυτής σε όλες της τις εκφάνσεις και για όλες τις θρησκείες.  Πάνω απ' όλα, σημασία έχει να διατηρήσουμε το πνεύμα της γιορτής ζωντανό.  Να το διατηρήσουμε ζωντανό συνεχίζοντας μια παράδοση αιώνων, μια παράδοση που χάνεται στα βάθη της αρχαιότητας τιμώντας την γη και την βλάστηση, τις εποχές, τον ήλιο.  Τιμώντας όλα αυτά που μας κρατούν ζωντανές και ζωντανούς, τιμώντας την ίδια την ζωή, την γέννηση, την αναγέννηση και την δημιουργία.
Για τον Πνευματικό Φεμινισμό, η εαρινή ισημερία έχει ιδιαίτερη σημασία και γιορτάζεται με μεγάλη λαμπρότητα από τις Ομάδες Γυναικείας Πνευματικότητας.  Γιορτάζουμε και τιμούμε την Θεά Γη, που βλασταίνει κι ανασταίνεται, που μας χαρίζει τροφή και ζωή.
Όμως, η έκφραση των όποιων αισθημάτων μας γι' αυτές τις μέρες του χρόνου δεν εξαρτάται οπωσδήποτε κι απόλυτα από ομάδες ή εκκλησίες.  Κάθε άνθρωπος μπορεί να τιμήσει την γιορτή αυτή επισκεπτόμενος τον ιερό χώρο της Ελευσίνας, όπως έκαναν οι πρόγονοί μας σε τούτο τον τόπο χιλιάδες χρόνια πριν, ή με όποιον άλλον τρόπο εκφράζεται κι επιθυμεί.
    

Ρούλα Σκούταρη


schizas

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου